کشورهای مختلف فولاد میلگرد با استانداردهای متفاوت

الف: مشخصات مکانیکی متفاوت آنها در طراحی منظور شود.
در کشورهای مختلف فولاد میلگرد با استانداردهای متفاوتی تولید می‌شوند و در هر استانداردی طبقه‌بندی مشخصی در ارتباط با خواص مکانیکی فولادها وجود دارد. در ایران قسمت عمده فولادهای میلگرد که توسط کارخانه ذوب آهن اصفهان تولید می‌شوند با استاندارد روسی مطابقت دارند. فولادی که در ایران تولید می‌شود (طبق استاندارد روسی) به سه گروه تقسیم می‌شود: فولاد نوع a-1، فولاد نوع a-2 و فولاد نوع a-3.

فولاد a-۱ از نوع صاف بوده و مقاومت تسلیم و مقاومت کششی (تنش گسیختگی) آن به ترتیب ۲۴۰۰ و ۳۶۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع می‌باشد. فولاد a-2 از نوع آجدار با مقاومت تسلیم ۳۴۰۰ و مقاومت کششی ۵۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است، و فولاد a-3 نیز از نوع آجدار با مقاومت تسلیم ۴۰۰۰ و مقاومت کششی ۶۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است.
از نظر تنوع قطر میلگردها نیز با اصلی تولیدکنندگان متفاوت است. در سیستم روسی که در کارخانجات ذوب آهن اصفهان مورد استفاده است میلگردها تا قطر ۴۰ میلیمتر ساخته می‌شوند.[۴]

تنها روش مجاز و قابل استفاده برای جوشکاری میلگردها به یکدیگر جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد است که با استفاده از اعمال فشار حین حرارت دادن با گاز اکسیژن و استیلن صورت می‌پذیرد.

ب: امکان اشتباه در مرحله اجرا وجود نداشته باشد.

استفاده از یک نوع فولاد برای میلگردهای طولی و نوع دیگر فولاد برای میلگردهای عرضی با رعایت مورد (الف) بلامانع است.


... جاگذاری و بستن آرماتورها


الف: آرماتورها باید قبل از بتن‌ریزی در جای خود قرار گیرند و طوری بسته و نگهداشته شوند که از جابه‌جایی آنها خارج از محدوده رواداریهای داده شده در بند ب زیر جلوگیری شود.


ب: در مواردی که محدوده مجاز رواداریها مقرر نشده باشد، میلگردها را باید با مراعات رواداریهای زیر جاگذاری کرد.


1- حداکثر انحراف ضخامت پوشش بتن محافظ

میلگردها 8- میلیمتر




2- انحراف موقعیت میلگردها با توجه به اندازه ارتفاع مقطع اعضای خمشی، ضخامت دیوارها، و یا کوچکترین بعد ستونها:

- تا 200 میلیمتر یا کمتر 8± میلیمتر

- بین 200 تا 600 میلیمتر 12± میلیمتر

- 600 میلیمتر یا بیشتر 20± میلیمتر


3- انحراف فاصله جانبی بین میلگردها 30± میلیمتر


4- انحراف موقعیت طولی خمها و انتهای میلگردها:

- در انتهای ناپیوسته قطعات 20± میلیمتر

- در سایر موارد 50± میلیمتر


پ: شبکه‌های جوش شده را می‌توان در فاصله بالای دال روی تکیه‌گاه تا پایین دال در وسط دهانه به شکل قوس درآورد، مشروط بر آن که قطر میلگردهای شبکه بیشتراز 6 میلیمتر نباشد، دهانه دال از 3 متر تجاوز نکند و شبکه مورد نظر در محل تکیه‌گاهها ممتد باشد یا به نحو مناسبی مهار شود.


ت: مقدار حداکثر مجاز رواداری مذکور در بند ب–1 بالا برای ضخامت پوشش بتن محافظ میلگردها تا جایی معتبر است که ضخامت مذکور از مقدار تعیین شده کمتر نشود.


ث: جنس، ابعاد، تعداد و فاصله لقمه‌ها و خرکها و سایر قطعات مورد استفاده برای تثبیت موقعیت میلگردها در جای صحیح باید طوری باشد که علاوه بر برقراری شرایط بند ب مانعی در برابر ریختن بتن و نقطه ضعفی در مقاومت و پایایی آن ایجاد نشود.


ج: برای به هم بستن آرماتورها و عناصر غیر سازه‌ای به آنها باید از مفتولها یا اتصال دهنده‌ها و گیره‌های فولادی استفاده کرد. بهترین قیمت میلگرد باید توجه داشت که انتهای برجسته سیمها، اتصال دهنده‌های فولادی استفاده کرد. باید توجه داشت که انتهای برجسته سیمها، اتصال دهنده‌ها و گیره‌ها در قشر بتن محافظ (بتن پوشش) واقع نشوند.


چ: استفاده از جوشکاری برای به هم بستن میلگردهای متقاطع مجاز نیست مگر برای فولادهای جوش‌پذیر . در این صورت جوش نباید باعث کاهش سطح مقطع میلگرد و ایجاد زدگی در آن شود.


... مهار کردن میلگردها


انواع متداول مهار میلگردها در بتن عبارتند از:

الف: مهارهای مستقیم

ب: مهارهای منحنی (نظیر قلابها و حلقه‌‌ها)

پ: مهارهای مستقیم با حداقل یک میلگرد عرضی جوش شده به آنها در منطقه مهاری

ت: مهارهای مکانیکی

ث: ترکیبی از مهارهای فوق


در مهار کردن میلگردها باید ضوابط کلی به این شرح رعایت شوند:


الف: برای میلگردهای ساده در کشش استفاده از مهارهای مستقیم مجاز نیست.


ب: در مهار کردن میلگردهای تحت فشار با استفاده از مهارهای منحنی، نباید قلابها و حلقه‌‌ها را مؤثر دانست.


پ: در استفاده از مهارهای مستقیم با حداقل یک میلگرد عرضی جوش شده به آنها، مهارهای مکانیکی و ترکیبی از انواع مهارها باید به ضوابط مربوط توجه داشت.

ضوابط مهار کردن میلگردها در آیین‌نامه بتن ایران (آبا) ارائه شده است.


... وصله کردن میلگردها

انواع متداول وصله میلگردها عبارتند از:

- وصله‌های پوششی (تماسی یا غیر تماسی)

- وصله‌‌های اتکایی

- وصله‌‌های جوشی

- وصله‌های مکانیکی

- وصله‌های مرکب


الف: در وصله‌‌های پوششی ضوابط کلی زیر باید رعایت شوند.


1- در وصله‌‌‌های پوششی باید دو میلگرد در انتهای مورد نظر مشخص شده در کنار هم قرار گیرند. در وصله‌‌های پوششی تماسی، دو میلگرد در تماس کامل با هم قرار می‌گیرند، ولی در وصله‌‌های پوششی غیر تماسی می‌توان دو میلگرد را به فاصله‌ای حداکثر معادل مقادیر زیر قرار داد:

- در اعضای خمشی، فاصله محور تا محور دو میلگرد وصله شونده نباید از طول لازم برای وصله پوششی و 150 میلیمتر، بیشتر باشد.

- در سایر اعضا، فاصله محور تا محور دو میلگرد وصله شونده نباید از 5 برابر قطر میلگرد کوچکتر، بیشتر باشد.


2- در وصله‌های پوششی میلگردهای ساده در کشش، باید انتهای آنها را به صورت یکی از انواع قلابهای استاندارد با زاویه بیشتر از 135 درجه خم کرد.


3- وصله‌‌های پوششی غیر تماسی باید با میلگردهای عرضی عمود بر میلگردهای وصله شونده محصور شوند.


ب: در وصله‌‌های اتکایی ضوابط کلی زیر باید رعایت شوند:


1- در وصله‌‌های اتکایی باید دو میلگرد در امتداد عمود بر محور بریده شوند و با وسایلی مناسب به صورت هم‌مرکز بر هم تکیه کنند.


2- استفاده از وصله‌های اتکایی، فقط برای میلگردهای تحت فشار با قطر 25 میلیمتر و بیشتر مجاز است.


3- در وصله‌های اتکایی هر میلگرد باید به سطحی صاف منتهی شود که زاویه آن نسبت به صفحه عمود بر محور میلگرد از 5/1 درجه بیشتر نباشد.


4- استفاده از وصله‌های اتکایی، فقط در اعضای دارای خاموتهای بسته یا مارپیچ مجاز است.


5- باید در انجام وصله‌های اتکایی در یک مقطع خودداری شود.


پ: روشهای متداول برای وصله‌‌های جوشی عبارتند از:

1- اتصال جوشی نوک به نوک خمیری (جوش الکتریکی تماسی)

2- اتصال جوشی ذوبی با الکترود (جوش با قوس الکتریکی)


اتصال جوشی نوک به نوک خمیری فقط در شرایط کارخانه‌ای و در صورتی مجاز است که قطر میلگردها از 10 میلیمتر برای فولادهای گرم نورد شده یا 14 میلیمتر برای فولادهای سرد اصلاح شده کمتر نباشد، و نسبت سطح مقطع دو میلگرد وصله شونده از 5/1 تجاوز نکند.


اتصال جوشی ذوبی با الکترود در صورتی مجاز است که برای هر نوع فولاد، از الکترود و روش جوشکاری مناسب آن استفاده شود.

اتصال جوشی ذوبی الکترود به طور معمول به یکی از روشهای زیر انجام می‌پذیرد:

- اتصال جوشی پهلو به پهلو با جوش از یک رو یا دو رو فقط برای میلگردهای گرم نورد شده با قطر 6 تا 36 میلیمتر مجاز است. در این روش طول نوار جوش از یک رو نباید از 10 برابر قطر میلگرد کوچکتر، کمتر باشد و نوار جوش دورو نباید از 5 برابر قطر میلگرد کوچکتر، کمتر اختیار شود.

- اتصال جوشی با وصله یا وصله‌های جانبی اضافه با جوش از یک رو یا دو رو، فقط برای میلگردهای گرم نورد شده مجاز است. حداقل طول نوار جوش برای اتصال هر میلگرد به وصله یا وصله‌ها مشابه اتصال جوشی پهلو به پهلو است.

- در اتصال جوشی نوک به نوک با پشت‌بند با آمادگی یا بدون آمادگی سر میلگردها طول پشت‌بند نباید کمتر از 3 برابر قطر میلگردها برای فولادهای گرم نورد شده یا 8 برابر قطر میلگردها برای فولادهای سرد اصلاح شده اختیار شود. فاصله دو سر میلگردهای وصله شونده از هم در حالت با آمادگی 3 میلیمتر و در حالت بدون آمادگی باید معادل نصف قطر میلگردها باشد. در مورد فولادهای سرد اصلاح شده آماده کردن سر هر دو میلگرد الزامی است. در صورتی که میلگردهای وصله شونده در وضعیت قائم یا نزدیک به قائم قرار گیرند آماده کردن انتهای میلگرد فوقانی الزامی است و انتهای میلگرد تحتانی باید عمود بر محور آن بریده شود.